Ik loop door een fris maar zonnig Amsterdam, langs koffie en tarwegras drinkende hippe moeders op terrasjes van tentjes met namen die niet zouden misstaan op de stranden van Goa. Opeens denk ik aan plastic tassen met smeltende blokken ijs erin. Ik heb het koud en heb vier laagjes kleding aan, maar ben omringd door Nederlanders die blij rondlopen op hun Birkenstocks. Als ik mijn ogen sluit voel ik de drukkende, overweldigende hitte van augustus. In de supermarkt vecht de lucht van rijpe aarbeien met die van versgebakken brood, maar ik ruik de geur van verderf.
Het is exact een jaar geleden dat de sit-ins in Cairo met veel geweld werden ontruimd. Op de pleinen verzamelden zich de aanhangers van de net afgezette Muslim Brotherhood president Morsi. Toen de autoriteiten de provisorische nederzettingen aanvielen in de vroege ochtend van 14 augustus werd verondersteld dat het er niet zachtzinnig aan toe zou gaan. Bij het vallen van de nacht waren er minstens 800 doden gevallenen nog vele malen dat aantal gewonden. Het was een slachtpartij zonder mededogen.
Als in Nederland iemand sterft gaat er een aantal dagen overheen voor de uitvaart plaats vindt. Recentelijk heb ik weer eens van dichtbij gezien hoeveel zorgvuldigheid, aandacht en liefde wordt aangewend in die dagen om op de beste manier afscheid te nemen van een geliefd iemand. Het is een proces dat intiem is en vol emotie zit, en belangrijk is voor de moeilijke tijd die volgt: wennen aan het gemis.
In Egypte worden mensen begraven op de dag dat ze sterven, het liefst nog voor de zon ondergaat. Daarna pas volgt de uitvaart waar iedereen samenkomt om te rouwen en elkaar tot steun te zijn. In de chaos van 14 augustus vorig jaar was dat wel anders. Niemand wist wie gewond of omgekomen was. De avondklok zorgde ervoor dat vele families van buiten de stad pas de volgende dag konden af reizen naar de enige plek waar hun ergste angsten werkelijkheid konden worden: het officiële mortuarium.
De doden lagen in de kamers, gangen en zelfs in de tuin en de straatjes rondom dat gebouw, want voor zoveel doden was geen plaats. Wanhopige familieleden zaten naast provisorische kisten van hun vaders, dochters, echtgenoten en zoons, wachtend op de officiële papieren die nodig zijn voor een begrafenis. Ondanks dat de lichamen met kogels waren doorzeefd werden families gedwongen in te stemmen met een officiële natuurlijke doodsoorzaak, anders werden de lichamen niet vrijgegeven.
Het was 45 graden. Smeltende blokken ijs, gewikkeld in plastic tasjes met schreeuwerige logo’s, werden liefdevol neergelegd rondom de door onbegrijpelijk geweld verminkte lichamen. Ik vond het tot tranen toe treurig. Het sprak van schrijnende machteloosheid, een officiële onverschilligheid voor hun bodemloze verdriet en van gerechtigheid die nooit zou komen.
Er zijn verhalen en beelden die, eenmaal gehoord en gezien, blijven zweven in de dode hoeken van je ogen. Bij het minste of geringste worden die beelden de je het liefste zou willen vergeten weer haarscherp, in volle, gruwelijke glorie.
En weer huil ik om die goedkope, druipende plastic tasjes.
